سنگهای مصنوعی

سنگ مصنوعي چيست؟

با پيشرفت علوم شيمي و متالوژي به ويژه در گرايش‌هاي پليمر و كامپوزيت، تحول شگرفي در صنايع و معادن حادث شده است. ساخت و سنتز مصنوعات شيميايي و احياي مواد معدني از طريق فعل و انفعالات شيميايي، يكي از كاركردهاي شيمي پليمر در عصر حاضر است، شايد تركيب عناصر و مواد معدني با يكديگر و توليد مواد جديد تركيبي تحت عنوان كامپوزيت‌ها مهم‌ترين تحول علمي قرن بيستم باشد. از سوي ديگر تركيب مواد طبيعي بازيافتي با بستري از مواد چسبنده منجر به توليد مصنوعاتي ويژه باكاركردهاي متنوع شده است.

در اين تركيبات معمولا از زرين‌ها به عنوان مواد چسبنده يا بستر استفاده مي‌شود. مواد طبيعي بازيافتي موادي هستند كه پس از يك پرسه (فرآيند توليدي) غيرقابل استفاده و بازيافت شده است. از خصوصيات كامپوزيت‌ها (مواد تركيبي) مي‌توان به مقاومت بالا، ضربه‌پذيري خوب، فشارپذيري ايده‌آل و وزن پايين اشاره كرد.

كامپوزيت‌هاي ايمني، مارپيچي و معدني نمونه اين تركيبات هستند. به طور مثال كامپوزيت‌هاي ايمني، از تركيب الياف بازيافتي به عنوان ماتريس و رزين‌هاي پلي‌استر به عنوان بستر توليد مي‌شوند. همين‌طور كامپوزيت‌هاي معدني، از تركيب مواد معدني بازيافتي با رزين‌ها حاصل مي‌شوند كه نمونه بارز آن، سنگ‌هاي مصنوعي هستند. سنگ مصنوعي از بازيافت ضايعات سنگ طبيعي تحت پرس و فشار در مرحله اول و در نهايت پخت در مرحله دوم توليد مي‌شوند. فرآيند پخت، مهم‌ترين مرحله توليد سنگ‌هاي مصنوعي است. در اين فاز، رزين‌هاي مختلف با سنگ‌هاي بازيافتي تركيب و در حرارت و فشار كنترل‌شده پخت مي‌شوند.

با توجه به فرآيندهاي رنگ‌پذيري و شكل‌دهي، انواع سنگ‌ها با مدل، طرح و رنگ‌هاي گوناگون توليد مي‌شوند.
انواع سنگ‌هاي مصنوعي به شرح زير است:
1 - سنگ با سطوح صاف شامل صيقلي، مات و نيمه‌مات
2 - سنگ با نقوش برجسته
همچنين انواع طرح‌هاي سنگ‌هاي مصنوعي به قرار زير است:
1 - سبك سفال
2 - سبك معرق
3 - سبك مس
4 - سبك مشبك
5 - سبك كاشي
6 - سبك گچبري
7 - سبك چرم
8 - سبك فرش
9 - سبك چوب
همچنين انواع سنگ‌هاي صاف با طرح‌هاي بادبر، تيشي، سنگ‌پله، درپوش و لاشه‌اي توليد مي‌شود.
از ويژگي‌هاي سنگ‌مصنوعي مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:
1 - تنوع در رنگ با قابليت اجراي طرح‌هاي مختلف و دلخواه

2 - سبك‌تر از سنگ‌هاي طبيعي و با وزن مخصوص 1600 تا 1700 كيلوگرم بر مترمكعب است كه همين امر باعث وزن كمتر ساختمان و در نتيجه كاهش اثر زلزله بر ساختمان مي‌شود.

3 - قابليت جذب آب در حد صفر
4 - عدم محدوديت در ابعاد توليدي با نصبي همانند سنگ طبيعي
5 - استقامت (كشش و فشار) بالاتر از سنگ‌هاي طبيعي

6 - اسكوب سرخود است. بدين معني كه برخلاف سنگ‌هاي طبيعي در اثر عوامل جوي و عدم چسبندگي به مرور زمان از بدنه ساختمان جدا نمي‌شود، از آشناترين معايب سنگ طبيعي، همين جدا شدن تدريجي از بدنه ساختمان است.

7 - مقاومت بالا در برابر عوامل جوي
8 - استحكام و انسجام بالا
9 - تنوع‌پذيري بالا
10 - نصب راحت و بدون دردسر

بدون شك مي‌توان گفت كه توليد سنگ مصنوعي در كشور، اشتغالزا و درآمدزا است، چرا كه با احداث و راه‌اندازي خطوط توليد اين محصول، نيروي انساني قابل ملاحظه‌اي مشغول به كار شده و درآمدزايي مطلوب حاصل مي‌شود.

قطعا با حمايت‌هاي دولت و مشاركت بخش‌خصوصي توليد سنگ مصنوعي گسترش چشمگيري در آينده‌اي نزديك داشته و به صنعتي سودآور بدل خواهد شد. آري، سنگ مصنوعي جايگزين مناسبي براي سنگ طبيعي است.

سنگبري و تكنيك‌هاي آن

بريدن نقوش و خط نگاره‌ها به صورت مسطح براي پرداخت و تزئين طرح و زمينه با استفاده از ابزار برش را «سنگبري» يا «برش سنگ» مي‌نامند. معرق و مشبك، از انواع اين روش هستند.

معرق‌كاري

بريدن، كنار هم چيدن و چسباندن سنگ‌هاي رنگارنگ لايه شده براي ايجاد طرح و نقش با ابزار برش و سايش را معرق‌كاري سنگ مي‌گويند. از معرق سنگ براي تزئينات بنا مانند اندازه و كف و همچنين انواع سطوح مانند صفحه ميز استفاده مي‌شود.

معرق سنگ بيشتر بر سطوح تخت و گسترده اجرا مي‌شود. در اين هنر مي‌توان از تسمه‌هاي برنجي و نوارهاي سنگي پهن و باريك به منظور ايجاد قاب به دور نقش اصلي معرق (شبيه جدول‌كشي در تذهيب و نگارگري) نيز استفاده كرد.

نقوش مورد استفاده در معرق سنگ شامل طرح‌ها، نقوس سنتي (اسليمي و ختايي، گره‌ها و خط نگاره‌ها) و طرح‌هاي متنوع ديگر است.

مشبك‌كاري

بريدن بخش‌هايي از لايه سنگ براساس طرح به وسيله ابزار برش و ايجاد شبكه و روزنه را مشبك‌كار سنگ مي‌گويند. از مشبك سنگ براي ساخت نورگير، هواكش و جداكننده فضاها در بنا استفاده مي‌شود، اين جداكننده‌ها غالبا به شكل مسطح بوده و حجم، ابعاد و اندازه متناسب با كاربرد دارند.

نقوش رايج در مشبك سنگ علاوه بر طرح‌هاي مهندسي مانند گره، نقوش اسليمي و ختايي، طرح‌هاي جانوري و خط نگاره‌ها نيز هست. با اين تفاوت كه در برخي طرح‌ها مانند گره‌ها، پراكندگي شبكه‌ها در سطح كار متعادل است. بدين معني كه نقوش ما بين خطوط اصلي گره، برش خورده و خالي مي‌شوند. ولي در مورد نقوشي مانند گرفت و گير، طرح اصلي ثابت بوده و شبكه تنها بر روي زمينه ايجاد مي‌شود. لازم به ذكر است كه نقوش استفاده شده در مشبك بايد به يكديگر پيوسته باشند تا ساختار شبكه متعادل و پايدار بماند.

نویسنده : فرهود رشيدي